Voor het Groningse erfgoed zou 2023 met recht een iconisch jaar genoemd kunnen worden. Natuurlijk is elk monument beeldbepalend, maar de objecten en plekken in deze aflevering van Hervonden Stad & Land drukken een stevig stempel op Stad en Ommeland. Zo ontdekt u in Van V&D naar Groot Handelshuis opnieuw het vermaarde warenhuis aan de Grote Markt en het Kwinkenplein. Begin 2023 is dit fraaie naoorlogse icoon opnieuw in gebruik genomen.
In De Friese schuur in het Groninger land nemen we u mee naar het buitengebied van Groningen en Ten Boer. De Friese schuur is daar al eeuwenlang het belangrijkste type boerenschuur. Dit type schuur blijkt de basis te zijn voor een veelzijdige doorontwikkeling van de boerderijen. Naast de Friese schuur vindt u ook een Drents object in dit jaarboek. In depot – uit depot doet verslag van de herplaatsing van een bedstedewand uit een in 1918 gebouwde Exlooër boerderij.
Aan de Ubbo Emmiussingel werd in 1893 een bijzondere villa opgeleverd. Huis Heymans, een manifest of een experiment? is de geschiedenis opgetekend van dit bijzondere ontwerp van H.P. Berlage, waarin filosofie, psychologie en architectuur samenkomen.
Lees meer...
Archeologie is in veel opzichten niet anders dan recherchewerk. De onderzoeker – of die nu een opgraving of een crime scene bekijkt – treft altijd een verzameling sporen en vondsten aan. Gezamenlijk vertellen ze een gedeeltelijk verhaal, maar vaak ligt de ontknoping juist in zaken die spoorloos zijn verdwenen. In Een prachtstuk zonder hoofd is de ‘hoofdverdachte’ nog aanwezig op de plaats des onheils, maar is de ontknoping nog een hele toer. Met de komst van straatverlichting werd de kans op onheil vanaf de 16e eeuw al een stuk kleiner. Straatverlichting in Groningen bevat de inventieve geschiedenis van openbare verlichting. Aan het begin van de 18e eeuw telde de stad al zo’n 350 lantaarns. In dezelfde periode ontvouwde de vestingbouwer Menno van Coehoorn zijn plan voor nog een stuk extra veiligheid voor Groningen. Ten zuiden van de stad verrees vanaf 1695 de Helperlinie, een machtige vesting die de stad moest beter moest beschermen tegen bombardementen van het kaliber 1672. Na het opheffen van de vesting in 1874 ging de Helperlinie – net als de 17e-eeuwse vestingwerken rondom de stad – tegen de vlakte. De linie verdween uit het zicht, maar niet uit het bodemarchief. In de bouwput voor de appartementen bij de Kempkensberg werden grote gemetselde delen van de Helperlinie teruggevonden. Dat deze grote delen slechts kleine brokjes van de linie waren, ontdekt u in Linie van Helpman beter in beeld.
Lees meer...
Hervonden Stad en Land, het erfgoedjaarboek van Stichting Monument & Materiaal en gemeente Groningen, doet als vanouds verslag van de belangrijkste ontdekkingen in archeologie en bouwhistorie in 2021. Nieuw dit jaar is het verslag restauratie dat zich nadrukkelijk richt op de transformatie van het gebouwde erfgoed.
Na de verslagen volgen zeven meer specialistische artikelen. We bijten het spits af met Onneresch in verandering. Boeren in cultuurhistorisch erfgoed, waarin een sinds de ijstijden gebruikt landschap belicht wordt. Hierna ontsluit het artikel Oude sleutels voor het voetlicht. Middeleeuwse draai- en steeksleutels uit Stad en Ommeland een bijzondere categorie archeologische vondsten met een grote verscheidenheid aan draaisleutels. We blijven bij de archeologie met Een kruidig kleinnood(t) uit de gracht van Alva. Een laat-16e-eeuwse nootmuskaatrasp uit Groningen, waarin een klein en in eerste instantie onaanzienlijk ‘bakje’ de internationale betrekkingen van Stad laat zien.
Lees meer...