Hervonden Stad 2016 biedt een samenvattend overzicht van in 2015 uitgevoerde archeologische en bouwhistorische onderzoeken en restauraties in de gemeente Groningen. Naast de gebruikelijke jaarverslagen zijn nog vijf specialistische artikelen opgenomen die dieper ingaan op enkele ‘krenten in de pap’. Het merendeel hiervan past in het thema ‘eten en drinken’.

In het artikel Boter en brood voor de armen (en krenten zaten daar niet bij!) wordt verhaald over de wekelijkse uitdeling van dit broodnodige voedsel aan armehuessesitten, die op vertoon van metalen plaatjes (een soort ‘bonnen’) konden aantonen dat zij als hulpbehoevend geregistreerd stonden. Enkele van deze tekens, daterend uit de 16e-, 17e- en 19e eeuw, worden nader belicht. Deze toenmalige hulpvoorziening, vergelijkbaar met onze huidige voedselbank, was in Groningen in handen van het Convent van Armehuiszittenden.
Een bord met een boodschap gaat over een bordfragment van Duits Werra-aardewerk uit 1600-1620 met een iconografisch intrigerende voorstelling van een op een liggend kruis gezeten naakte dame. Welke etenswaren op dit huwelijksbord zijn geserveerd, is onbekend. Genoemde afbeelding verwijst zinnebeeldig naar het door de kersverse echtgenoten op eerbare wijze ‘vleselijk consummeren’ van de bruiloftsceremonie tijdens de huwelijksnacht.
Het artikel Warmoes en snijbiet, salaet en latuwe gaat nader in op wat in de 17e eeuw in de stad Groningen in moestuinen aan groenten werd verbouwd en genuttigd. Hierbij is gebruik gemaakt van informatie uit archieven, historische receptenboeken, tekeningen en schilderijen. Onmisbaar was daarbij de database van Frits Vrede, die de afgelopen zesentwintig jaar (!) alle archeologisch-botanische vondsten uit de Stad en omgeving nauwkeurig heeft gedetermineerd en gedocumenteerd.

Een bord met een boodschap gaat over een bordfragment van Duits Werra-aardewerk uit 1600-1620 met een iconografisch intrigerende voorstelling van een op een liggend kruis gezeten naakte dame. Welke etenswaren op dit huwelijksbord zijn geserveerd, is onbekend. Genoemde afbeelding verwijst zinnebeeldig naar het door de kersverse echtgenoten op eerbare wijze ‘vleselijk consummeren’ van de bruiloftsceremonie tijdens de huwelijksnacht.
Het artikel Warmoes en snijbiet, salaet en latuwe gaat nader in op wat in de 17e eeuw in de stad Groningen in moestuinen aan groenten werd verbouwd en genuttigd. Hierbij is gebruik gemaakt van informatie uit archieven, historische receptenboeken, tekeningen en schilderijen. Onmisbaar was daarbij de database van Frits Vrede, die de afgelopen zesentwintig jaar (!) alle archeologisch-botanische vondsten uit de Stad en omgeving nauwkeurig heeft gedetermineerd en gedocumenteerd.

In No milk today staan Groninger melkkiosken en melksalons uit de periode 1880-1940 centraal. Van dit ooit zo populaire, maar ook kwetsbare straatmeubilair zijn in onze stad inmiddels vrijwel alle sporen uitgewist. Als breder kader komt ook de melkvoorziening van destijds aan bod (aanvankelijk via koemelkers, later via melkfabrieken) en de gezondheidspropaganda rond hygiënisch geproduceerde onvervalschte melk.

Tot slot wordt in de rubriek In depot – uit depot verslag gedaan van de overdracht aan het Groninger Museum van een in het M&M-depot aanwezig glas-in-loodraam. Het is in 1948 door Jan van der Baan gemaakt voor de Groningsche Bank. Weliswaar kunstzinnig gezien misschien geen bijzonder ‘smaakvol’ stuk, maar zeker van belang voor de geschiedenis van het Groninger bedrijfsleven.

€ 13,50
Te koop bij Stichting M&M en de erkende boekhandel.

Download
2016-01		Verslag archeologie in 2015
2016-02		Verslag bouwhistorie in 2015
2016-03		Verslag restauraties in 2015
2016-04		Boter en brood voor de armen
2016-05		Een bord met een boodschap
2016-06		Warmoes en snijbiet
2016-07		No milk today
2016-08		In depot -uit depot